Presentator Ivo de Wijs: tussen 'eco-nar' en 'groen geweten'

Nertsen fokkers hoef ik niet in de studio

Circus

Een groeiende liefde voor de natuur motiveerde hem de afgelopen achttien jaar. 'Toen ik begon, wist ik geen fluit van de natuur. Ik dacht: je moet altijd de natuur in, ze komt nooit eens naar je toe. Vogels vond ik wel leuk. Maar dat is luie natuurliefde, die lok je gewoon naar je toe met broodkruimels. Vroeger zat ik op vakantie met een boek voor een huisje, nu stippel ik zelfs wandelroutes uit. En heb ik van dat gezonde schoeisel, een verrekijker, en zowaar een korte broek, en dat met mijn benen'. 'Ook heeft Vroege Vogels mijn liefde voor de klassieke muziek verder aangewakkerd, en ben ik door het programma lyrische teksten gaan schrijven. Laatst iets over een klein circus dat ik hier 's nachts in Amsterdam-Noord zag staan. Waar dromen de circusartiesten nu van? - dacht ik'.

Op de cover van een televisiegids werd De Wijs tot 'groen geweten van Nederland' uitgeroepen. De Volkskrant noemde de tekstdichter een 'eco-nar'. 'ik ben als presentator het uithangbord van het programma. Inmiddels hang ik zo lang buiten, dat ik ook wel weet wat zich binnen afspeelt. Maar 'groen geweten' is teveel eer. Je moet mijn leven niet langs de milieumeetlat gaan leggen. 'Eco-nar' vind ik te lollig. Het programma gaat ergens over. De waarheid zal in het midden liggen. Ik ben blij als ik in mijn presentatie symbool kan staan voor de Nederlander, die vaak ook niet begrijpt waarom het gaat zoals het gaat op het gebied van natuur en milieu. Daar kan ik een stem aan geven en dat doe ik dus ook'.

Extacy

Vroege Vogels ontwikkelde een vaste schare luisteraars en kreeg altijd veel lof. In 1994 kwamen er 70.000 fans naar de Nationale Natuur en Milieu Manifestatie die het programma organiseerde. De Wijs verklaart de populariteit uit de goede organisatie achter het programma, de kwaliteit van de medewerkers, de geboden afwisseling binnen een herkenbaar geluid, het 52 keer per jaar in de ether zijn en het uitzendtijdstip: 'Iedereen die geen XTC gebruikt op zaterdag, kan naar ons programma luisteren'.

Mooie herinneringen heeft hij aan bijzondere uitzendingen, zoals die waarin de natuur een hele nacht tot aan het ochtendgloren werd gevolgd. Van uilen tot nachtbloemen en tenslotte het kraaien van de haan. Of de uitzending gewijd aan de bedreigde Cleynemoethplassen in Brabant - een gebied dat Ivo de Wijs verzon. De VVV in Tilburg stond voor een groot raadsel.

Er kwam ook kritiek. 'De groene kerk op zondag' - inmiddels een soort geuzennaam - zou moralistisch zijn. 'Het eeuwige verwijt. Ik denk dat het meevalt: we zijn -godzijdank- een radioprogramma en geen actiegroep of politieke partij. Onze doelstelling is leuke radio maken. Maar dat verwijt van moralisme is méér waar, dan dat het programma somber zou zijn. Ik haal wel eens onder uit de zak, ben wel eens kwaad. Maar volgens mij is Vroege Vogels met z'n muziek en zijn toon helemaal niet pessimistisch. Ja, wij gaan de luisteraar natuurlijk geen rad voor ogen draaien. Ik zeg wel eens: "Hoor eens, wilt u dan dat we uitgestorven vogels van een bandje laten horen"?

Dikbilfokkers

Dat Vroege Vogels de milieubeweging alle ruimte geeft, en de bad guys nauwelijks gelegenheid krijgen om iets terug te zeggen, verwerpt De Wijs. 'Wij hebben zat hoor-wederhoor. Verslaggever en regisseur Joost Huijsing is op reportages in elkaar geslagen door jagers, boeren, veilinghouders en dikbilfokkers. Er zijn de nodige brillen gesneuveld, petten verloren en microfoons beschadigd. We begeven ons dus best wel aan de overkant! Bij genuanceerde onderwerpen brengen we ook wel degelijk verschillende standpunten over het voetlicht, zoals onlangs bij een onderwerp over het creëren van nieuwe natuur'.

'In de studiogesprekken is dat anders. Een nertsenfokker hoef ik niet in de studio. Ik weet precies wat die gaat zeggen. We hadden een keer een jager. Dat was precies even deerniswekkend als ik dacht. Jagen was eerlijk, schoon mannenwerk. De helft van de konijnen moest worden omgelegd, vossen een kopje kleiner gemaakt. Ik heb tegen de redactie gezegd: "Dit nooit meer." Want is het anders de volgende keer een legbatterijhouder? Als programma zijn we mordicus tegen zulke praktijken. Je kan ook niet elke week ruzie in je uitzending hebben'.