Het begint al bijna
te wennen dat MKZ, BSE, varkenspest, klassieke
vogelpest en de gemuteerde H5N1-variant daarvan,
aan de orde van de dag lijken. Ze leiden keer op
keer tot grootschalig dierenleed, ruiming van gezonde
dieren zonder redelijk doel.
Nieuw is de dreiging voor de volksgezondheid, die van de bio-industrie lijkt
uit te gaan. Nog tijdens de voortwoekerende vogelgrieppandemie dreigt alweer
een nieuwe ziekte: mrsa onder varkenshouders. Het wordt tijd voor een breed onderzoek
naar de gezondheidsrisico's die onze bio-industrie met zich mee lijkt te brengen.
Gerelateerd aan de maatschappelijke kostprijs van dierlijke producten, die nog
steeds niet tot uitdrukking gebracht wordt op de prijskaartjes in het supermarktschap.
Afgelopen week zond het Centrum Infectieziektebestrijding een alarmerende brief
aan alle artsen en ziekenhuizen, waarin het aandacht vraagt voor het feit dat
varkenshouders én hun varkens op grote schaal besmet blijken met de gevaarlijke
multiresistente mrsa bacterie, ook wel bekend als variant op de gevreesde 'ziekenhuisbacterie'.
Deze, voor veel antibiotica resistente bacterie, gedijt goed in een omgeving
waar veel antibiotica wordt gebruikt, zoals ziekenhuizen, maar naar nu blijkt
ook de varkenssector.
Het Bureau Risicobeoordeling van de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) meldde
dat uit onderzoek op slachtvarkens blijkt dat de ziekenhuisbacterie voorkomt
in tachtig procent van de koppels. Het Bureau wil dat het varkensvlees dat nu
in de winkels ligt, gecontroleerd wordt op mrsa om een beter beeld te krijgen
van de risico's voor de voedselveiligheid. Eerder dit jaar waarschuwde prof.
Schouten, directeur van dit bureau, al tegen het toegenomen veterinair gebruik
van antibiotica in de veesector en het daardoor ontstaan van gevaarlijke zoönotische
pathogenen.
Andere bekende zoönosen (ziekten die van dier op mens overdraagbaar zijn)
zijn salmonella, campylobacter en bse.
De explosief stijgende veestapel in de wereld en de daarbij tevens sterk groeiende
handel in levende dieren en dierlijke producten zorgt voor een toenemende dreiging
van dierziektes en zoönosen.
Ziektedruk
Nederland zou, als meest veedichte land ter wereld, als eerste maatregelen moeten
nemen. Vooralsnog wordt elke ziekte individueel bekeken. Er is geen beleid dat
rekening houdt met deze toenemende ziektedruk door de sterk stijgende veestapel
en -handel.
Jaarlijks zijn er zo'n 1.500 mrsa-besmettingen in Nederland. Onderzoek leert
dat de gevreesde mrsa-bacterie voorkomt bij 39 procent van de slachtvarkens in
Nederland, zo blijkt uit een recente verkenning van de VWA. Van de varkenshouders
blijkt 23 procent besmet met MRSA. Vergelijkbaar onderzoek in Frankrijk kwam
tot soortgelijke uitkomsten. Op dit moment wordt in Nederland onderzoek gedaan
door het Centrum Infectieziektenbestrijding naar de vraag of mensen de varkens-mrsa
op andere mensen kunnen overbrengen.
Het RIVM pleit voor aanscherping van de voorzorgsmaatregelen in ziekenhuizen,
zoals speciale hygiënische maatregelen bij ziekenhuisopname van patiënten
die in contact staan met varkens. Nu gelden nog slechts speciale maatregelen
voor patiënten uit het buitenland.
Steeds meer bedreigingen van onze volksgezondheid lijken samen te hangen met
de (intensieve) veehouderij. Te noemen zijn bse, het illegaal gebruik van groeihormonen,
overmatig gebruik van antibiotica in de veehouderij en een reeks van veevoerschandalen.
De campylobacter- en salmonellabesmettingen maken jaarlijks naar schatting 100.000
mensen ziek en kosten meer dan dertig mensen in Nederland het leven. Ook de klassieke
vogelpest heeft inmiddels slachtoffers onder mensen gemaakt en een pandemie lijkt
bij mutatie van het H5N1-virus een kwestie van tijd.
Antibiotica
Geschat wordt dat jaarlijks in de Nederlandse veesector 400.000 kilogram antibiotica
wordt gebruikt . Dat is extreem veel. Een land als Denemarken verbruikt naar
schatting vier maal minder. Eerdere beperkende maatregelen werkten averechts.
Zo leidde een verbod op enkele soorten antibiotica tot een toename van het algehele
verbruik. En door een verbod op preventief gebruik per 1 januari 2006 stijgt
nu het veterinaire (diergeneeskundige) gebruik van antibiotica zeer snel.
Resistent
Eerder bleek uit onderzoek van CIDC-Lelystad dat campylobacter in snel tempo
resistent aan het worden is tegen het antibioticum Baytril.
Deense onderzoekers ontdekten salmonella-bacteriën die al immuun waren tegen
elf soorten antibiotica.
Volksgezondheidsbelangen moeten natuurlijk altijd prevaleren boven de economische
belangen van de veesector.
Het is daarom de hoogste tijd om de veesector fundamenteel en wereldwijd te hervormen.
De maatschappelijke prijs moet daarin de doorslag geven en niet de productieprijs.
Dat geldt voor politiek maar ook voor consumenten.
Alleen al omdat het lot van 450 miljoen dieren in de Nederlandse bio-industrie
er nauw mee samenhangt. |
