Drie berichten op één en dezelfde pagina in de Leeuwarder Courant van afgelopen zaterdag (10 februari, Regionieuws, pagina 17) over het doden van roofvogels als 'Friese folklore', het aantal ganzen dat daalt door de klimaatverandering en een man uit Leeuwarden die in de cel zit voor het doodtrappen voor een kat.

Het meest opvallende aan deze drie artikelen was dat de schuld in alle gevallen bij dieren gelegd werd.

Auteur is Partij voor de Dieren-lijsttrekker voor Fryslân Annemarie van Gelder
buizerd

Roofvogels worden -vooral in Friesland- uitgemoord omdat ze volgens sommige weidevogelaars en jagers de grootste bedreiging zouden zijn van grutto's en kievieten. De aantallen van weidevogels lopen sterk terug en voor hun behoud wordt door de regering jaarlijks veel geld opzij gezet. Veel weidevogelaars zijn begonnen als eierrapers. Eierzoeken (aaisykje)is een Friese traditie, waarover eigenlijk nauwelijks te discussi?ren valt. Eierzoeken is tegenwoordig verplicht gekoppeld aan 'nazorg', waarbij men na het vinden en rapen van de eerste legsels de nesten beschermt. Voor veel aaisykers blijkt dit nauwelijks bevredigend. Het zoeken is immers het spannende, daar doe je het voor. De terugloop van de aantallen vogels is voor deze 'liefhebbers' ook geen aanleiding om de eigen traditie ter discussie te stellen. Het is makkelijker de schuld bij dieren te zoeken.

Hoewel er veel onderzoek is gedaan naar de oorzaken van de terugloop van weidevogels is niet helemaal duidelijk hoe het precies zit. Zo makkelijk als de schuld bij vossen gelegd wordt mist echter elke wetenschappelijke onderbouwing. Toch lijkt voor veel eierrapers duidelijk wie de boosdoeners zijn. Vossen zijn het, of buizerds, of haviken, of kraaien of meeuwen. Slechts een enkeling wil nog wel eens toegeven dat de steeds groter wordende en nietsontziende landbouwmachines van de boeren er misschien iets mee te maken hebben. Of het grondwaterpeil, dat om het gebruik van zware machines mogelijk te maken steeds lager gehouden wordt, waardoor veel leven in de bovenste grondlaag verdwijnt. Probeer als worm of muis maar eens te overleven in een bodem die met een verwoestende mestinjectiemachine is bewerkt. Overigens is er zelfs sprake van een virus dat weidevogels oplopen in zuidelijke landen waar zij overwinteren dat hen minder vruchtbaar maakt, maar daar willen eierrapers niet van weten.

Eierrapers hechten aan traditie en nu heeft een aantal van hen er kennelijk weer eentje bij: roofvogels doden. Want als er in de natuur iets verandert zoeken we de oorzaak bij voorkeur bij andere dieren en niet bij de mens. Net als bij het ganzenverhaal op pagina 17. Het aantal in Nederland overwinterende rotganzen loopt terug. Onderzoekers in Wageningen hebben ontdekt dat in Noord-Siberië minder lemmingen worden geboren door de klimaatverandering. De sneeuwuil en de poolvos, die lemmingen op hun dieet hebben staan, moeten vervolgens genoegen nemen met ganzeneieren en jonge ganzen.
Maar het zou toch te zot zijn om in Noord-Siberië de sneeuwuil en de poolvos af te gaan schieten om te zijner tijd onze rotgans te beschermen?
Of realiseren we ons dat we dan alleen de gevolgen van ons eigen handelen aanpakken? Al die dieren die dingen doen die in onze ogen 'fout' zijn, trachten ook alleen maar te overleven in een wereld waarin wij mensen op alle vlakken de regie hebben overgenomen en in veel gevallen de leefomstandigheden letterlijk verziekt. Zou het niet veel beter zijn om te werken aan een nieuwe traditie waarbij wij onze negatieve impact op het leefmilieu van dieren -en onszelf - beteugelen? Stoppen met zagen aan de tak waarop we samen zitten?
Ook het artikel over de man die een kat doodtrapte, past in deze serie van de schuld bij een dier neerleggen. De kat was bang voor de man en begon tegen hem te blazen. 'Eigen schuld dikke bult, dan moet je maar dood.' Het dier moet zich aanpassen aan menselijke maatstaven en anders moet het maar worden vernietigd. De mens als maatstaf voor andere levende wezens, die zichzelf daarmee het leven onmogelijk maakt.

Het lijkt mij hoog tijd de hand in eigen boezem te gaan steken. Het staat inmiddels wel vast dat wij mensen verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de aarde. Dieren verantwoordelijk stellen voor het feit dat zij daardoor niet genoeg eten kunnen vinden of ruimte om hun eigen leven te leiden, getuigt van beperkt inzicht. We maken met zijn allen -dier en mens- deel uit van een wankel ecosysteem. Het wordt hoog tijd dat wij ophouden symptomen te bestrijden, maar ons gedrag aanpassen en ruimte en natuur creëren waarin ook andere levende wezen dan mensen naar hun eigen aard kunnen leven. Hoeveel geld moeten we verdienen voordat we toekomen aan dieren, natuur en milieu? Hoe lang blijven we het kostbaarste wat we hebben, schone lucht, schoon water, groene ruimte, respect voor het leven, in de waagschaal stellen voor iets wat in zichzelf letterlijk waardeloos is, geld?
Wat heb je aan geld als de ijskap smelt?
We zullen nu moeten kiezen voor mededogen en duurzaamheid, voor het te laat is!
Als iedereen met respect voor onze leefomgeving ook kiest voor die leefomgeving, kan er heel wat ten goede veranderen in ons mooie Fryslân.