In steeds meer restaurants en winkels zie je ze in allerlei vormen en afmetingen staan: de goudviskom met daarin een of meer goudvissen. Je ziet ook halve goudvissenkommen, die met de vlakke kant aan de muur zijn opgehangen. Een restaurateur op een beurs in IJmuiden plaatste onlangs op alle tafeltjes een eenvoudig glas met twee goudvissen erin. Bezoekers gooiden er soms bierresten en sigarettenpeuken in. Iedere ochtend werden de dode goudvissen door nieuwe vervangen. Ook in televisieprogramma's komt soms een pontificaal neergezette goudviskom voor. Goudvissen puur als decoratie zijn dus in. De dieren worden echter door hun 'verzorgers' nauwelijks nog als levende wezens ervaren en behandeld, ondanks het feit dat vissen zeer gevoelige dieren zijn. Goudvissen kunnen bij een goede verzorging wel 20 tot 40 jaar oud worden. In hun enge goudvissenkommen houden ze het echter vaak niet langer dan enkele dagen of weken vol.

Waarom de goudvissenkom niet deugt?

Veel van deze goudvissen komen in een goudvissenkom terecht. Mensen realiseren zich helaas niet dat dit voor de vissen een martelwerktuig is.
Wat deugt er niet aan?
In de eerste plaats is de goudvissenkom natuurlijk veel te klein. De kom bevat doorgaans maar enkele liters water, grote viskommen bevatten in het beste geval 10 tot 15 liter water. Dat is veel te weinig voor een goudvis, die minstens 250 liter nodig heeft! De kleine hoeveelheid water in een viskom dreigt niet alleen snel te vervuilen, maar kan ook snel te warm worden.
Een ander nadeel van de viskom is dat door de komvorm het wateroppervlak dat direct met de lucht in contact komt, veel te klein is. Daardoor dreigt voortdurend het zuurstofgehalte van het water te laag te worden.

Ruim duizend jaar geleden zijn de Chinezen begonnen met het kweken van goudvissen uit zilverkroeskarpers. Ze werden aanvankelijk in vijvers gehouden, later ging men ze ook in grote aardewerken schalen houden. In de loop der eeuwen zijn goudvissen in talloze vormen gekweekt, over de hele wereld verspreid en steeds populairder geworden. Jaarlijks worden er op de wereld honderden miljoenen goudvissen gekweekt, alleen al in Nederland worden er jaarlijks tussen de 5 en 10 miljoen exemplaren verkocht. Hieruit kunnen we al afleiden dat deze dieren in het algemeen slechts een kortstondig leven beschoren is.

De viskom biedt de goudvissen ook geen interessant en afwisselend leefmilieu, waarin ze zich kunnen oriënteren, verschuilen, afstand tot andere goudvissen kunnen houden en naar voedsel kunnen zoeken. De kom biedt de vis ook nauwelijks bewegingsruimte. Een vis, ook een goudvis, is er op gebouwd om flink te kunnen zwemmen! In een kom kunnen ze alleen maar kleine rondjes draaien.

De goudvissenkom is naar het oordeel van deskundigen volstrekt ongeschikt om vissen in te houden. De bioloog en hoofd van het Wilhelma Aquarium te Stuttgart, Dr. Dieter Jauch, schrijft in zijn boek over de verzorging van goudvissen, Goudvissen in Aquarium en Tuinvijver (Tirion Baarn), dat wie "goudvissen in dit soort 'gevangenissen' opsluit, dierenmishandeling begaat".

Hoe moeten we dan wel goudvissen houden?
Het uitgangspunt dient te zijn dat goudvissen zoveel mogelijk naar hun aard gehouden dienen te worden. Een flinke, diepe vijver is dan natuurlijk het best. Maar als we ze in een aquarium houden, dan dienen ze, als ze ongeveer 15 tot 20 centimeter lang zijn, wel over tenminste 250 liter water te beschikken. Dat komt neer op een aquarium van 100x50x50 centimeter. Deze standaardmaat werd nog onlangs in het tijdschrift Het Aquarium aangeraden.
Dat is wel wat anders dan de piepkleine viskom! Zolang de goudvissen kleiner zijn, kan ook met een kleiner, maar wel rechthoekig aquarium volstaan worden.
Goudvissen zijn sociale dieren en dienen dus niet in hun eentje, maar in kleine groepjes van, volgens deskundigen, ongeveer tien vissen gehouden te worden. Heel belangrijk is verder dat de goudvissen in het aquarium over een interessante, afwisselende omgeving beschikken. Diverse waterplanten, stenen en een zandachtige bodem zijn dan ook absolute vereisten. Goudvissen zwemmen graag in groepjes door het water, waarbij ze voortdurend op zoek zijn naar wat voedsel. Wat ze hierbij heel graag doen is met hun snuit in de bodem wroeten, het zogenaamde grondelen, eigenlijk net zoals varkens dat doen, wanneer ze naar voedsel zoeken. Dit biedt de dieren de noodzakelijke afleiding en beweging en houdt ze psychisch en lichamelijk gezond.

Hoe komen we van de goudvissenkom af?
In de allereerste plaats moet de verzorger van goudvissen een normaal aquarium kopen. Dat is wel duurder dan een vissenkom, maar verschaft aan de goudvissen de minimale leefruimte en aan de mensen, die ze houden, ook veel meer plezier.
In de tweede plaats heeft de dierenhandel hier een grote verantwoordelijkheid. Zij is het die deze ondeugdelijke viskommen in de winkels heeft en aan de mensen verkoopt. Veel mensen denken ook dat goudviskommen wel goed zijn, omdat ze in de Dierenspeciaalzaak te koop aangeboden worden! De Dierenspeciaalzaken moet dus nadrukkelijk verzocht worden, om die viskommen niet meer aan hun klanten aan te bieden.

Ton Dekker en Marijke Santen

Dit artikel verscheen in de loop van 1999 in een tiental landelijke en regionale kranten, radio en televisie.

Stichting Vissenbescherming (opgericht 18 december 2000)
Adres: Postbus 26, 2100 AA, Heemstede.
Telefoon en fax: 023 - 528 75 74
E-mail: info@vissenbescherming.nl
website: www.vissenbescherming.nl